Ιστορία-Πληροφορίες

Μόλις 50 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας και βρίσκεσαι στην Σκάλα του Ωρωπού. Αρκετοί ρέκτες της ιστορίας μάς επισκέπτονται γνωρίζοντας και εξερευνώντας τους ιστορικούς χώρους. Στην περιοχή της Σκάλας Ωρωπού έχουμε αρχαιολογικά ευρήματα που αποδεικνύουν κοινότητες από το 1.900 π.Χ. Να αναφέρουμε ότι η αρχική ονομασία του τόπου ήταν Γραία, απ’ όπου προήλθε η λέξη «Γραικός». Η περιοχή ως επίνειο (λιμάνι) της αρχαίας Τανάγρας της Βοιωτίας από όπου οι κάτοικοι της έφτασαν στην Ιταλία ως άποικοι και πρώτοι αυτοί ήρθαν σε επαφή με τους Ιταλούς. Από κει, υποστηρίζεται ότι δόθηκε το όνομα Craeci σε όλους τους απογόνους τους. Το μετέπειτα όνομα Ωρωπός, κατά μια ιστορική άποψη, δεν είναι παρά η ερετριακή μορφή του ονόματος Ασωπός, ενδεικτικό της μεγάλης σημασίας του ποταμού που έδωσε το όνομά του και στην πόλη. Σημαντικές αναφορές γίνονται από πολλούς αρχαίους ιστορικούς. (τους: Όμηρο, Ηρόδοτο, Θουκιδίδη, Παυσανία, Λύσιο, Πλάτωνα, Φιλόστρατο, Ηρακλείδη, Στράβωνα, Αριστοτέλη, Διόδωρο, Στέφανο Βυζάντιο, Πλούταρχο, Ισοκράτη, Δημάδη, Υπερείδη, Διογένη Λαέρτιο, την Διακήρυξη Πολυπέρχοντος, Πολύβιο Μεγαλοπολίτη, Δικαιάρχο) Πάνω στην αρχαία αυτή πόλη του Ωρωπού κτίστηκε ο παλαιοχριστιανικός και πρωτοβυζαντινός Ωρωπός. Πρωτοχριστιανική Βασιλική (5ος μ.Χ.), λίγα μέτρα ανατολικά και πρωτοβυζαντινός ναός δυτικά, από τον Ιερό Ναό του Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου στην Σκάλα Ωρωπού, μαρτυρούν την παρουσία χριστιανικής κοινότητας. Σε πολλές περιοχές απ’ όπου πέρασαν ή διέπλευσαν οι Άγιοι Απόστολοι δόθηκε το όνομα τους στην περιοχή αυτή. Η κοινότητα μας πριν ονομαστεί Σκάλα Ωρωπού, ονομαζόταν Άγιοι Απόστολοι και πολλοί συγκλίνουν στην άποψη ότι ο τόπος έχει ευλογηθεί από αποστολική παρουσία. Με την ονομασία αυτή απαντάται, βέβαια, από τον 16ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, όπως εντοπίζεται σε τουλάχιστον επτά περιηγητές των εποχών αυτών (π.χ. το 1806 ο περιηγητής Leake). Ιδιαίτερη ανάπτυξη εντοπίζεται την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Διεκδικήσεις και περιώνυμα κτίσματα αναφέρονται στον άνω Ωρωπό και στο Συκάμινο, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται κι από τον Άγιο Μιχαήλ, τον Χωνιάτη, στην δικαιοδοσία του οποίου υπαγόταν η περιοχή μας (1182-1204μ.Χ.). Στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 οι κάτοικοι συμμετέχουν ενεργά. Κορυφαία πράξη, η «μάχη του Ωρωπού», η οποία πραγματοποιήθηκε την 6η Ιουλίου 1829, που μαζί με αυτήν της «Πέτρας» οδήγησε στην τελική απελευθέρωση της Αττικοβοιωτίας από τους Τούρκους. Μετά το ξεκίνημα του νέου Ελληνικού Κράτους, το 1856 εκδίδεται Βασιλικό Διάταγμα με το οποίο ιδρύεται η ενορία των Αγίων Αποστόλων. Κατά το 1872, ο ιδιοκτήτης όλης της περιοχής, Κωνστανινοπολίτης Ανδρέας Συγγρός οικοδομεί στην θέση του παλαιού ναού των Αγίων Αποστόλων μεγάλο περικαλλή ναό, τον οποίο αφιερώνει στον προστάτη του Άγιο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο. Ο Ιερός Ναός αυτός, δυστυχώς, κατέρρευσε το ξημέρωμα της 20ης Ιουλίου του 1938 από τον μεγάλο και φοβερό σεισμό, με επίκεντρο την Σκάλα Ωρωπού. Ο μετασεισμικός απολογισμός ήταν 18 νεκροί, τραυματίες και 8.000 άστεγοι. Η θαυμαστική σωστική παρουσία του Προφήτου Ηλιού ήταν εμφανής και μαρτυρείται μέχρι τώρα. Έτσι, κτίστηκε Ιερό Παρεκκλήσιο στην Σκάλα Ωρωπού. Οι λατρευτικές ανάγκες της ενορίας μετά τον σεισμό καλύπτονταν σε μια μικρή, ξύλινη εκκλησία. Κατά το 1960 ξεκινά με πολλές δυσκολίες και πολύ αγώνα, να κτίζεται η σημερινή λιθόκτιστη τρίκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική. Εγκαινιάσθηκε από τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο πρώην Αθηνών, Πρόεδρο Αττικής και Μεγαρίδος κυρό Ιάκωβο Βαβανάτσο, στις 22 Αυγούστου του 1965, επί εφημερίας του Αρχιμανδρίτη π.Σωσθένους Αστέρη, του εκ Κύμης. Ξεχωριστό έτος για την ενορία μας υπήρξε το 2017, όταν η ενορία μας απέκτησε στις 29 Νοεμβρίου μεγάλη και ιδιαίτερη ευλογία, αποτμήματος ιερού λειψάνου του Πρωτόκλητου προστάτου μας, εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας, κι η ιστορική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, στις 30 Νοεμβρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η περιοχή μας είναι ένας σύγχρονος ιστορικός τόπος. Χάρη σε εκείνον τραγούδησε ο Μίκης Θεοδωράκης το «και συ λαέ βασανισμένε, μην ξεχνάς τον Ωρωπό». Ήταν τόπος κράτησης και μαρτυρίου, όχι μόνο του ιδίου αλλά και τόσων άλλων Ελλήνων, πολιτικών κρατουμένων και έχει συνδεθεί με τους αγώνες για Δημοκρατία. Οι απαρχές της ιστορίας του συγκροτήματος συνδέονται με το Αμαλίειο Ορφανοτροφείο Κορασίδων. Το 1897, ο Ανδρέας Συγγρός κληροδοτεί στο ίδρυμα την έκταση του Ωρωπού. Χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως στο πέρασμα των χρόνων.